Оценка вековых изменений микроклимата и стока для некоторых водосборов рек Грузии

Abstract

Выполнена количественная оценка вековых изменений температур воздуха и почвы, упругости водяного пара и относительной влажности, осадков и стока для двух типичных водосборов рек, расположенных в регионах похолодания (р.Супса, Западная Грузия) и потепления (р.Храми, Восточная Грузия). Величины изменений метеопараметров и стока определены построением линейных трендов, аппроксимирующих многолетние колебания среднемесячных характеристик эмпирических рядов за период 1906-1995 гг. Обнаружено, что в бассейне р.Супса вековое понижение температур воздуха и почвы происходит на фоне постоянного влагосодержания атмосферы и некоторого уменьшения осадков и не сопровождается изменением величины стока. В бассейне р.Храми увеличение температур воздуха и почвы отмечается при неизменных величинах влагосодержания атмосферы, осадков и стока.Рис.4,таб.1,лит.4.

ორი ტიპიური წყალშემკრებისათვის, რომლებიც განლაგებული არიან აცივების (მდ. სუფსა, დასავლეთ საქართველო) და დათბობის (მდ. ხრამი, აღმოსავლეთ საქართველო) რეგიონებში, შესრულებულია ჰაერის და ნიადაგის ტემპერატურების, წყლის ორთქლის დრეკადობის და ფარდობითი ტენიანობის, ნალექებისა და ჩამონადენის საუკუნეობრივი ცვლილებების რაოდენობრივი შეფასება. მეტეოპარამეტრების და ჩამონადენის ცვლილებათა სიდიდეები განსაზღვრულია წრფივი ტრენდების აგებით, რომლებიც წარმოადგენენ 1906-1995 წწ პერიოდის ემპირული რიგების საშუალოთვიური მახასიათებელთა მრავალწლიური რყევადობის აპროქსიმაციას. აღმოჩენილია, რომ მდ. სუფსას აუზში ჰაერის და ნიადაგის ტემპერატურების დაწევა მიმდინარეობს მუდმივი ატმოაფეროს ტენშემცველობისა და ნალექთა შემცირების ფონზე და მას თან არ სდევს ჩამონადენის სიდიდის ცვლილება. მდ.ხრამის აუზში ჰაერის და ნიადაგის ტემპერატურის მატება აღინიშნება ატმოსფეროს ტენშემცველობის, ნალექებისა და ჩამონადენის უცვლელი სიდიდეებისათვის. ილ.4,ცხრ1.,ლიტ.დას.4

Quantitative assessment is performed of secular variations of air and soil temperatures, water vapor density and relative humidity, precipitation and river runoff for two typical watersheds, located in the regions of cooling (R.Supsa, Western Georgia) and warming (R.Khrami, Eastern Georgia). Values of variation of meteorological elements and runoff are defined by linear trends approximating multi-year fluctuation of empyrical series’ characteristics for the period of 1906-1995. It has been revealed that in the basin of R.Supsa the secular decrease of air and soil temperature is going on the background of permanent moisture content of the atmosphere and some reduction of precipitation, and is not accompanied by the change in river runoff. In the basin of R.Khrami the increase of air and soil temperature is detected at the constant values of atmospheric moisture content, precipitation and runoff.Fig.4,Tab.1,Ref.4.